Vay Tốt

1. Khái niệm vay ngang hàng (P2P Lending)

Vay ngang hàng (Peer-to-Peer Lending – P2P Lending) là mô hình kết nối trực tiếp giữa người có vốn (bên cho vay) và người cần vay (bên đi vay) thông qua nền tảng công nghệ, mà không phải qua ngân hàng hay tổ chức tín dụng truyền thống. Mô hình này giúp:

• Tiết kiệm chi phí, thủ tục đơn giản, thời gian giải ngân nhanh.
• Nhà đầu tư (bên cho vay) có cơ hội nhận lãi suất cao hơn kênh truyền thống.
• Người vay có thêm lựa chọn tiếp cận vốn, nhất là đối tượng cá nhân và hộ kinh doanh nhỏ.

2. Khung pháp lý: Nghị định 94/2025/NĐ-CP và cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

Nghị định 94/2025/NĐ-CP ban hành ngày 30/4/2025, có hiệu lực từ 1/7/2025, quy định cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) trong lĩnh vực ngân hàng, bao gồm P2P Lending cùng các giải pháp Fintech khác như chấm điểm tín dụng và Open API

Nội dung chính:

• Thời gian thử nghiệm: tối đa 2 năm, có thể gia hạn, từ khi được Ngân hàng Nhà nước cấp Giấy chứng nhận tham gia sandbox
• Phạm vi áp dụng: hạn chế tại lãnh thổ Việt Nam, không được trải nghiệm xuyên biên giới.
• Đối tượng tham gia: gồm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty fintech hợp pháp tại Việt Nam (ngoại trừ công ty cầm đồ), cá nhân và pháp nhân Việt Nam tham gia cho vay/đi vay nền tảng.

Trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước (NHNN):

• Thẩm định và cấp Giấy chứng nhận sandbox; theo dõi, hướng dẫn, giám sát quá trình thử nghiệm; cảnh báo rủi ro; công khai thông tin liên quan; hướng dẫn kết nối thông tin tín dụng với CIC; quyết định dư nợ tối đa đối với mỗi bên đi vay và toàn bộ tổ chức thử nghiệm.

Điều kiện khi triển khai mô hình P2P Lending theo Nghị định 94:

• Có biện pháp kiểm soát dư nợ tối đa từng cá nhân và toàn hệ thống, truy cập dữ liệu CIC để giám sát dư nợ.
• Tất cả các khoản giải ngân, thanh toán (gốc, lãi, phí) phải qua tài khoản ngân hàng hoặc ví điện tử hợp pháp, không được cung cấp các biện pháp bảo đảm trực tiếp cho khoản vay.
• Kỳ hạn tối đa hợp đồng vay ngang hàng không vượt quá 2 năm.
• Bên cho vay không được vay để cho vay lại (phải sử dụng vốn hợp pháp).
• Các quy trình tín dụng truyền thống (KYC, đánh giá khả năng trả nợ, kiểm tra sử dụng vốn, giới hạn tín dụng, an toàn vốn…) vẫn áp dụng nghiêm ngặt.
• Hợp đồng vay qua nền tảng không được vi phạm quy định hiện hành, cần rõ ràng để tránh tranh chấp pháp lý.
• Bên sử dụng dịch vụ (người đi vay, người cho vay) cần nhận thức rủi ro từ hoạt động trong giai đoạn thử nghiệm và tự chịu trách nhiệm pháp lý.
• Ngân hàng cần tuân thủ nghiêm các quy định về bảo mật thông tin, dữ liệu cá nhân khi hợp tác với công ty fintech.

Hỗ trợ thủ tục hành chính:

• NHNN đã ban hành các thủ tục hành chính mới chi tiết về đăng ký, điều chỉnh, dừng sandbox, gia hạn thời gian, cấp Giấy chứng nhận hoàn thành thử nghiệm, giúp đơn giản hóa quy trình hành chính cho tổ chức tham gia.

3. Tóm tắt chính sách pháp luật liên quan

Cơ chế thử nghiệm P2P Lending theo Nghị định 94/2025/NĐ-CP đánh dấu bước tiến quan trọng trong quản lý và phát triển mô hình cho vay ngang hàng tại Việt Nam. Mục tiêu là thúc đẩy đổi mới tài chính, mở đường cho mô hình mới dưới sự giám sát và kiểm soát rủi ro chặt chẽ.

Tuy vậy, để đảm bảo an toàn và minh bạch, các tổ chức tham gia cần tuân thủ nghiêm các quy định của NHNN, bảo vệ quyền lợi người dùng, và luôn nhận thức rõ rủi ro khi hoạt động trong giai đoạn thử nghiệm.